Nhiều lúc nghĩ lại mà rùng mình.
Những năm tháng ấy xe đi từ Phan Thiết đến Sài Gòn thường là xe than (Xe dùng than, có lò than bằng sắt lớn bắt trên xe để đốt tạo khí đẩy bít tông cho xe vận hành) nên chỉ 200 km thế mà phải mất 12 tiếng đồng hồ mới đến nơi, 6 giờ sáng đi 6 giờ chiều đến, xe thì chở đông nghẹt khách và quá tải hàng hóa chứ thời điểm đó xe chở hàng hóa rất ít không như bây giờ, có nghĩa hàng hóa và con người trộn chung trên một chiếc xe. Người và hàng như xếp cá, nóng nực như lò thiêu, mùi nước mắm cá khô mực tỏa đầy xe cùng những âm thanh ồn ào như cái chợ nguyện vào nhau tạo không khí khó thở ồn ào muốn điên nhưng không thể điên. Đã vậy mà chủ xe và phụ xe cũng trời đất ta đây lắm. Đa phần trên xe là người đi buôn mà buôn mực hay cồi sò là bị bắt, tịch thu vì thế người buôn mực dấu đúc trong xe, cột xát trong người những con mực tại nhà để qua trạm rồi mở ra, nên thời điểm đó nhìn nhưng người đi buôn bán mực mập mạp khỏe mạnh mặc dù ăn uống thật thiếu thốn, do bó những con mực khô bên trong lại phải mặc áo quần rộng rãi để dấu diếm qua trạm thuế .
Những năm tháng ấy xe đi từ Phan Thiết đến Sài Gòn thường là xe than (Xe dùng than, có lò than bằng sắt lớn bắt trên xe để đốt tạo khí đẩy bít tông cho xe vận hành) nên chỉ 200 km thế mà phải mất 12 tiếng đồng hồ mới đến nơi, 6 giờ sáng đi 6 giờ chiều đến, xe thì chở đông nghẹt khách và quá tải hàng hóa chứ thời điểm đó xe chở hàng hóa rất ít không như bây giờ, có nghĩa hàng hóa và con người trộn chung trên một chiếc xe. Người và hàng như xếp cá, nóng nực như lò thiêu, mùi nước mắm cá khô mực tỏa đầy xe cùng những âm thanh ồn ào như cái chợ nguyện vào nhau tạo không khí khó thở ồn ào muốn điên nhưng không thể điên. Đã vậy mà chủ xe và phụ xe cũng trời đất ta đây lắm. Đa phần trên xe là người đi buôn mà buôn mực hay cồi sò là bị bắt, tịch thu vì thế người buôn mực dấu đúc trong xe, cột xát trong người những con mực tại nhà để qua trạm rồi mở ra, nên thời điểm đó nhìn nhưng người đi buôn bán mực mập mạp khỏe mạnh mặc dù ăn uống thật thiếu thốn, do bó những con mực khô bên trong lại phải mặc áo quần rộng rãi để dấu diếm qua trạm thuế .
Xe rịt tang đến căn cứ 5, đó là cái
trạm ranh giới giữa 2 tỉnh Đồng Nai và Thuận Hải ngày xưa khét tiếng bắt bớ dữ
dằn (Nhiều người phải sạt nghiệp nơi này) xe dừng lại, Một Ông cán bộ thuế trẻ
tuổi bước ra cầm cái cây mà nét mặt lầm lầm lì lì đằng đằng sát khí, bước đến
xe nhìn ngó đủ chỗ như nhìn nơi nào cũng có đồ lậu mà lúc đó Mực và Cồi Sò cho
là đồ lậu nên ai cũng sợ, khi thấy Ông cán bộ thuế vui vẻ thì cả xe cười vui
theo, còn Ông nào dữ dằn nghiêm nghị là cả xe yên lặng không dám thỏ thẻ. Ông
leo lên xe thọt cái cây vào thùng hàng hỏi đồ gì của ai với khuôn mặt nghiêm nghị thật ghê, chỉ có mấy con mực mà như thế rồi phát hiện đó là mực thì Ông trợn mắt
hung dữ làm ngươi đi buôn xin sỏ như quỳ lạy, khóc kể nghèo khổ đủ chuyện rất
thương tâm, được tha mọi người lên xe tiếp tục hành trình vui vẻ đã thoát nạn,
thoát khỏi trạm Thuận Hải qua là xong nhưng rất hay đồ lậu mà thoát qua khỏi tỉnh
khác là không lậu, nên nhiều người trên xe rút từ trong người ra những con mực
mà đã bó từ sáng nay, vừa ngứa gải nơi dấu mực lấy ra vừa xếp ngay ngắn để làm
đẹp con mực mà bán có giá, hiên ngang. Xe vẫn cứ ì ạch chạy mãi máy giờ sau đến con dốc đèo
Mẹ Bồng Con xe phải bò chậm chạp hơn người đi bộ, phải bò ngoằn nghèo chứ
thẳng đứng thì không thể đến đỉnh dốc được, còn phụ xe thì nhảy xuống cầm khúc
gỗ chem bánh xe gỏ vào lò than để than hừng cháy mà tạo công suất thêm lên để leo đèo đồng thời
chạy theo xe với khúc gỗ ấy xe bò không được nếu tuột dốc thì chem vào bánh xe
để khỏi tuột, lên hết đỉnh dốc xe nghỉ 15-20 phút cho mát máy, thật nghĩ lại
tại sao xe như thế mà lúc ấy ngồi trên xe khi leo dóc ỳ ạch như thế không sợ xe
tuột nếu tuột chỉ có khúc gỗ nhỏ chận bánh, sao không sợ hơn xe thuột dóc xuống
đèo là tiêu đời, giờ nghĩ lại mà sợ. Xong nghỉ máy, xe và con người lại tiếp
tục con đường 200 km còn lại, mãi đến 12 giờ trưa thì xe cũng vừa đến những
quán cơm bên đường, được mời mọc khách ăn cơm cùng những người bán rong và
người đi xin thật hổn độn như đám giặc, xe ngừng nghỉ ăn cơm, nơi đây tài xế và
phụ xe được quán cơm lo lắng như vị khách quý, thậm chí ăn cơm thật ngon mà
khỏi trả tiền do đã đưa khách cả xe vào tiệm ăn. Cơm nước no nê, phụ xe leo lên
lò than mở nấp thọt cây sắt dài tới đấy lò than rồi đổ than vào để tiếp tục con
đường, thật khổ ải 6 giờ đồng hồ mà mới đi được 1 nữa đoạn đường. Xe đến bến
Bình Triệu gần 6 giờ chiều sự hổn độn khóc liệt khi bước xuống xe, người nhà
đón, xe ôm kêu mời khách mà không biết ai thật giả nên hàng hóa người trên xe
phải ôm vào siết chặt sợ bóc giật rồi lui lũi đi ra ngoài Bến Xe, vậy mà cũng
nhiều Ông xe ôm đi theo nài nỉ.
Tôi về đến nhà nhìn đồng hồ đúng 6 giờ
chiều mà thân thể mệt nhừ qua 12 giờ ngồi trên xe, kiểm lại 2 lỗ mũi đen ngòm
như ở hầm than đá mới ra, người thì bẩn thỉu áo quần trong 12 tiếng không còn
gì. Nay mỗi khi nhớ xe than lắc đầu mà đang ngồi xe đời mới hiện đại lạnh mát,
không một chút bụi bậm mà vẫn không vui do nhiều chuyện khác lại đến. Có lẽ
cuộc đời là phải thế.
Phải thế!
Phan
Thiết, Ngày 23.12.2014
NGUYENTIENDAO.
@ Cuộc đời là thế đó. Cứ thế.