Silent Night, ca khúc nổi tiếng, cảm động, đầy ý nghĩa mà ngày nay nhiều người khắp các châu lục đều biết đến. Trong bạn bè chúng ta, ít nhất cũng đã một lần nghe ca khúc này vào mùa Noel khi mà đường phố, cửa hàng, siêu thị và các giáo đường nhộn nhịp giăng đèn, kết hoa trang trí chuẩn bị cho một mùa Giáng Sinh an lành và hạnh phúc. Bài hát nổi tiếng nhưng ít ai ngờ được rằng tác phẩm tuyệt đẹp ấy ra đời trong bối cảnh rất ngẫu nhiên, đầy thú vị từ sự việc của một chú Chuột ưa gặm nhấm.
Ngày 23/12/1818, một ngày mùa Đông tĩnh lặng, nơi giáo đường Thánh Nicôla trong một thôn trang nhỏ vùng phụ cận Salzburg miền Tây Bắc nước Áo tuyết trắng phủ đầy mặt đất, một chú Chuột vừa đói, vừa lạnh chạy thẳng vào giáo đường và trú ẩn trong chiếc đàn dương cầm duy nhất của xứ đạo. Chính chú Chuột này là nguyên nhân tạo nên một sự kiện có ảnh hưởng rộng lớn đối với nhiều người gần một thế kỷ qua.
Sáng hôm sau, Franck người đạy dàn dương cầm và cũng là Hiệu trưởng ngôi trường duy nhất ở thôn trang đến giáo đường luyện tập những nhạc khúc chuẩn bị cho đêm Giáng sinh. Anh dạo phím đàn chẳng thấy hơi hám gì cả (đàn dương cầm ngày xưa phải dùng chân nhịp nhịp tạo ra hơi mới phát ra được tiếng nhạc) mà chỉ nghe âm thanh chít…chít…chít…của chú Chuột. Đang loay hoay tìm nguyên nhân căn bệnh quái ác của chiếc đàn dương cầm thì Joseph là giáo sĩ và cũng là nhà thơ, bạn của anh cũng vừa tới. Hai người phát hiện ra những lổ thủng do chuột cắn, xem như chiếc đàn dương cầm không thể hoạt động được nữa mà Giáng Sinh không có âm nhạc là điều không thể chấp nhận được, thời gian thì không còn nhiều. Sau một thoáng suy nghĩ, Joseph rút trong túi ra một bài thơ anh mới sáng tác, những câu thơ kỳ diệu đã khiến Franck bàng hoàng đầy cảm xúc, toàn bộ tâm tư tình cảm như hoà nhập vào một thế giới lung linh, huyền diệu như thể Thiên đường không phải đâu xa mà chính tại nơi đây trong những vần thơ. Tứ nhạc tuôn tràn và bài thơ nhanh chóng được phổ nhạc.
Đêm Giáng Sinh, dưới hàng trăm ngọn nến thắp sáng cây Noel ấm áp, 12 thiếu nhi bước lên Cung Thánh với sự hướng dẫn của Franck và Joseph. Tiếng đàn guitar dìu dặt, ca khúc Silent Night được cất lên, âm thanh nhẹ nhàng lan tỏa ngôi Thánh đường, đi sâu vào tâm hồn từng người và bay vút vào khoảng không bao la hòa nhập với muôn ngàn tinh tú trong đêm cực Thánh…
Thế nhưng, sau mùa Giáng Sinh ca khúc chìm vào quên lãng cho mãi đến mùa xuân năm sau, một người thợ sửa chữa đàn dương cầm được mời tới, sau khi khắc phục những hư hỏng đã hỏi không có đàn làm sao tổ chức đêm Noel. Hiểu được câu chuyện, người thợ sửa chữa đàn đã xin bản nhạc Silent Night được viết trong tờ giấy đã bị nhàu nát vất trong góc phòng. Từ đó ca khúc được ra khỏi thôn trang và những năm sau người ta bổng nghe ca khúc tuyệt vời này vang lên vào mùa Giáng Sinh khắp miền Salzburg, rồi toàn nước Áo, nước Đức và ngày nay trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, nhạc sĩ Hùng Lân đã đặt lời Việt với tựa đề “Đêm Thánh vô cùng”./.
(St và biên soạn)
