Đi qua khỏi Tà dôn, chúng tôi rẽ vào con đường đất đỏ. Mùa khô hạn cây cỏ xác xơ, con người phờ phạc. Con đường khó đi toàn hố và ổ voi. Chỉ là tạm thời cho Cty Rạng Đông khai thác đá. Qua một lạch nước nhỏ, chúng tôi gặp một nhóm trẻ đang dầm mình trong thứ nước màu nâu lại ra chiều khoái trá lắm. Đúng là trẻ thơ.
Chúng tôi ngoắc chúng lên, hỏi đường vào nhà ông Quận. Bọn trẻ đen nhẻm, trần trụi và khét nắng tình nguyện dẫn đường. Thì ra hai trong số tụi nhỏ là con cái của gia đình anh Quận.
Đi ngoằn ngèo có hơn một cây số chúng tôi tới nhà. Gọi là nhà nhưng thật ra nó chỉ là tấm bạt che dưới gốc cây đào. Nhìn vào trong tôi thấy cái giường tre, vậy mà cả hai vợ chồng cùng bốn con ngủ trên đó!
Trên tấm phên nứa treo lủng lẳng nồi niêu, chén bát trong cái chậu dưới gầm. Ba mẹ chúng đều vắng nhà. Chồng làm mỏ đá, vợ lượm phân bò.
Chúng tôi nhìn nhau, nhìn bọn trẻ. Tuổi thơ đáng thương đáng xót xa. Họ có tới năm con, đứa lớn nhất phụ bán phở mới mười bốn tuổi...
Dưới gốc đào một tấm nilong,
Thân người cơ cực kiếp long đong.
Sống thực mà hư, không mà có,
Một cuộc đời ư?- qúa não lòng.
Mảnh áo mong manh chẳng kín người,
Đời buồn nương tựa đống phân tươi.
Cực khổ gian nan ngày nắng bỏng,
Cơ hàn, rét buốt tháng mùa đông.
Nào hỡi! Đất trời cao và rộng.
Dâu bể-luân hồi có thấu không??
